Limburgse houtsnijder dwingt miljardenbedrijf Zara op de knieën
Krant DE TIJD Zara Home, Inditex
Links het werk van Patrick Damiaens - Rechts de kaars van Zara home
Limburgse houtsnijder krijgt winkelreus Zara op de knieën
Artikel uit De Tijd 5 juli 2017
Geplaatst op deze blog met goedkeuring van De Tijd/Ben Serrure
Volgens de Brusselse rechtbank van koophandel heeft winkelketen Zara Home een ontwerp van ornamentsnijder Patrick Damiaens klakkeloos gekopieerd.
Patrick Damiaens viel uit de lucht toen hij in 2014 een telefoontje kreeg uit Parijs. Een vriend van de Limburgse houtornamentist was tijdens het shoppen in meubelketen Zara Home op een versierde kaars gestoten. Op zich niets bijzonders. Ware het niet dat de kaars als twee druppels leek op een ontwerp dat Damiaens twee jaar eerder had gemaakt.
Specifiek ging het om een familieschild dat Damiaens had gesneden in opdracht van de Nederlandse familie Odink. Die wilde graag een 3D-versie van het recent opgefriste wapenschild, en klopte daarvoor aan bij de Limburger, een bekende naam in het wereldje van de heraldische kunst. Nadat de opdracht was volbracht, plaatste Damiaens een foto van het resultaat op zijn website en begon hij aan ander werk.
Groot was dan ook zijn verbazing toen hij na het telefoontje zijn werk wel degelijk aantrof in de Antwerpse vestiging van Zara Home, dochter van Inditex, één van de meest waardvolle bedrijven ter wereld. Damiaens liet het er niet bij, en nam, samen met opdrachtgever Odink, een advocaat onder de arm.
Op de cover van 'De Tijd'
Limburger klopt ZARA in plagiaatzaak
Limburgse houtsnijder dwingt miljardenbedrijf Zara op de knieën
Verkoopsverbod
Met resultaat. De Brusselse rechtbank van koophandel oordeelde dat Odink geen, maar Damiaens wel auteursrecht kon laten gelden op het ontwerp, en dat Zara Home dus inbreuken heeft gepleegd door de kaarsen in de handel te brengen. De rechtbank veroordeelt Zara Home dan ook tot het betalen van een schadevergoeding, en tot een verbod op de toekomstige verkoop van de sierkaarsen, die ondertussen al uit de handel waren genomen.
Het vonnis en dus ook de te betalen schadevergoeding heeft, door de territoriale bevoegdheid van de rechtbank, enkel betrekking op de in België aangeboden kaarsen, legt advocaat Dieter Delarue uit, die voor Damiaens optrad in de zaak. Maar het vonnis is een goed startpunt om verdere stappen te zetten. Zo heeft de Limburger nu een goede troefkaart om ook in Zara-thuisland Spanje te gaan procederen, waar het verbod en de vergoeding dan kunnen uitgebreid worden voor heel Europa.
Zara kan nog wel in beroep gaan. Het bedrijf beraadt zich momenteel over eventuele verdere stappen, laat advocaat Jef Keustermans weten.
David versus Goliath
Het is lang niet de eerste keer dat kleine ontwerpers of kunstenaars worden gekopieerd door fast retailers als Zara. Zara lag eerder al onder vuur voor het kopiëren van kleine ontwerpers, terwijl ook een bedrijf als H&M met de regelmaat van de klok wordt beschuldigd van plagiaat.
Recent nog bond de Belgische lingerieontwerpster Muriel Scherre van La Fille d’O de kat de bel aan, nadat H&M een BH in de rekken legde die erg leek op een ontwerp van haar. Scherre zag het toen niet zitten om te procederen, omdat ze dacht weinig kans te maken tegen een 'Goliath' als H&M.
Net daarom is dit vonnis zo belangrijk, vindt Delarue. ‘Het is een uniek precedent in die zin dat het, wellicht tot ver buiten België, de eerste keer is dat een fast retailer voor iets dergelijks door een rechtbank werd veroordeeld. Elders en eerder bleef het vaak bij symbolische verontwaardigingsacties via sociale of reguliere media. Die hebben natuurlijk wel hun nut, maar waaien op den duur ook weer over.
De Zara’s van deze wereld weten dat ook, waardoor ze daar zelden van onder de indruk zijn en er dus geen gepast gevolg aan geven. Nu kunnen ze natuurlijk niet anders.’
Scherp
Het valt op dat de rechtbank in het vonnis de handelswijze van Zara expliciet en in strenge bewoordingen laakt. Antwoorden op het argument van Zara Home dat er een vriend van Damiaens nodig was om het ontwerp te herkennen, schrijft de rechtbank het volgende:
‘Dit weerspiegelt de insteek en de houding van Zara Home bij het ontwerp en de productie van de betrokken kaars: een voor de verkoop interessant en bestaand ontwerp, dat geen opvallende algemene bekendheid geniet, mag aangebracht worden op de betrokken goederen met het oog op de optimalisatie van de verkoop en zonder enige erkenning van diegene die door eigen intellectuele inbreng dat werk tot stand heeft gebracht.’
‘Het is precies de aantrekkingskracht voor de consument die Zara Home ertoe aan heeft gezet om precies het werk van meneer Damiaens te reproduceren en niet voor een ander ontwerp te kiezen’, gaat de rechtbank voort. ‘Een meer duidelijk bewijs van de banalisering van het beeldhouwwerk van de heer Damiaens kan niet geleverd worden.’
